Kawior pośród zbóż.

Pszenica samopsza (Triticum monococcum L.) pochodzi z Anatolii, gdzie to pierwotnie dzikie zboże z rodziny wiechlinowatych zaczęto zbierać i szybko udomowiono w epoce neolitycznej. Stanowi najstarszą odmianę zboża uprawianą i spożywaną przez człowieka, która przetrwała do naszych czasów w formie pierwotnej, bez żadnych modyfikacji genetycznych. Kłosy są delikatne, wyraźnie mniejsze w porównaniu z kłosami innych zbóż. Kłosek zawiera tylko jedno ziarno, stąd oboczna względem petit épeautre nazwa engrain (od un grain - ziarno).  

Od 9 tysięcy lat samopszę uprawia się w Górnej Prowansji. W 2010 roku została objęta chronioną nazwą pochodzenia (IGP). Obecnie w jej uprawie specjalizuje się rolnictwo ekologiczne. Pszenica samopsza rośnie na wysokości 400 m n.p.m. na ubogich w minerały i wodę glebach. Bardziej żyzne ziemie od zawsze przeznaczano pod uprawę pozostałych zbóż. Najczęściej sąsiaduje z lawendą, z którą zresztą rotuje w ramach płodozmianu. Inne odmiany, z którymi wchodzi w podobną rotację, to ciecierzyca i soczewica. Lokalny klimat, który charakteryzują gwałtowne zmiany pomiędzy porami roku – lata są upalne i suche, zimy chłodne, wiosna nadchodzi z opóźnieniem – dobrze wpisują się w okres wegetacyjny rośliny.

Pszenica samopsza ma większe wartości odżywcze niż orkisz (grand épeautre), z którym jest blisko spokrewniona. Cechuje się niską zawartością glutenu, a wysoką magnezu, fosforu oraz wapnia. Zawiera aż osiem aminokwasów egzogennych bardzo istotnych w naszej diecie. Pozyskiwana z niej mąka ma złotawy kolor i lekko orzechowy posmak. Chętnie sięgają po nią piekarze i ciastkarze. Kucharze wykorzystują ziarno, które jest miękkie i daje się stosować wymiennie z ryżem. Oprócz risotta samopsza stanowi składnik sałatek i zup oraz dodatek do warzyw, mięs i ryb.