Wyjątkowy punkt na mapie dziedzictwa kulturowego Francji, a także na mapach wakacyjnych i weekendowych wędrówek. Miejsce o niewyczerpanym potencjale turystycznym – miłośnicy starych zamków i ogrodów, entuzjaści sztuki i bibliofile, amatorzy jeździectwa i smakosze, a także piknikowicze – każdy znajdzie w Domaine de Chantilly coś dla siebie.

Położony w dolinie Nonette, dopływu rzeki Oise, zamek miał w średniowieczu kontrolować szlak z Paryża do pobliskiego Senlis. W trakcie wielowiekowej historii zmieniał właścicieli – do najsłynniejszych należały książęce rodziny Montmorency oraz Kondeuszów.  

W swojej obecnej postaci pałac jest XIX-wieczną rekonstrukcją wzniesioną według planów Honoré Daumeta na zlecenie Henryka Orleańskiego, księcia d'Aumale, który w jego murach chciał pomieścić swoje bezcenne zbiory malarskie i biblioteczne. Dziś tworzą one wraz z prywatnymi komnatami książęcymi Muzeum Kondeuszów. Osobny budynek to książęce stajnie, Grandes Ecuries, zbudowane w I poł. XVIII wieku przez Jeana Auberta. Działa tutaj Muzeum Konia. Nieopodal znajduje się dobrze znany miłośnikom sportów konnych hipodrom założony w 1834 roku. Według legendy książę wierzył, że po śmierci wcieli się w konia.

Wielką atrakcją posiadłości jest przepiękny park zajmujący powierzchnię 155 ha, z czego 25 ha zajmują lustra wodne. Autorem projektu był André Le Nôtre, ten, który później stworzył założenie ogrodowe dla zamku w Wersalu. To właśnie ogród i park w Chantilly, a nie w rezydencji Ludwika XIV, był ulubionym dziełem słynnego ogrodnika.

Największe skarby i atrakcje kryje jednak sam zamek. To jedna z najbogatszych po Luwrze kolekcji malarstwa we Francji. Składają się na nią  liczne przedmioty sztuki użytkowej oraz prawie 800 dzieł artystów francuskich, włoskich, flamandzkich, angielskich i innych. Są wśród nich trzy obrazy Rafaela Santi (Trzy Gracje, Madonna w Loreto, Madonna Orleańska), dzieła Piero di Cossimo, Sassetty, Fra Angelico, Filippino Lippiego, Enguerranda Quartona, Hansa Memlinga, Veronese’a, Van Dycka, Delacroix, Ingresa, Géricaulta, Watteau, Poussina, Corota i wielu, wielu innych.

Nie mniejsze arcydzieła kryją biblioteka i zamkowe archiwa. Pośród 44 tysięcy starodruków 700 to inkunabuły (druki sprzed 1501 roku), wśród 1500 rękopisów 500 jest iluminowanych, a najstarszy pochodzi z XI wieku. Książę d'Aumale nie szczędził środków, by zdobyć interesujące go białe kruki. Zachowały się katalogi aukcyjne z odręcznymi uwagami księcia: „Kupić za każdą cenę”. Dzięki jego bibliofilskiej pasji w zbiorach w Chantilly znalazły się m.in. Biblia Gutenberga, dzieła Artystotelesa, De Oratore libri tres Cycerona (Rzym, 1468), Il Libro del Cortegiano Castiglione (wydanie włoskie: Wenecja, 1528 i starsze o niecałe 10 lat tłumaczenie na język francuski), francuski przekład Dekameronu Boccaccia z 1490 roku, pierwsze wydania przygód Gargantui i Pantagruela – przepiękne książeczki o rozczulająco niewielkich rozmiarach. Jednak największą perłą księgozbioru są Bardzo bogate godzinki księcia de Berry braci Limbourg oraz miniatury z Godzinek Etienne’a Chevaliera Jeana Fouqueta.

Na marginesie warto dodać, że zamek w Chantilly od dawna przyciągał pisarzy i poetów. Tu Ludwik II Burbon, zwany Kondeuszem Wielkim, przyjmował Jeana La Fontaine’a, Le Bruyère’a, Bossueta, Madame de La Fayette, Madame de Sévigné. Tutaj Molier pisał Pocieszne wykwintnisie i tu też wystawił Świętoszka. Bywali tu także Racine, Boileau, Chateaubriand, Gérard de Nerval, Anna de Noailles, Marcel Proust i Gabriel d’Annunzio.

A skoro mowa o przyjęciach i artystach, to trzeba koniecznie wspomnieć o jeszcze jednym wielce utalentowanym twórcy: genialnym kucharzu, Vatelu. François Vatel, pochodzący ze Szwajcarii cukiernik, słynął z organizacji wystawnych, pełnych finezji uczt i bankietów na dworach w zamkach Vaux-le-Vicomte i Chantilly. Podczas jednego z nich popełnił samobójstwo. Według jednej z wersji wydarzeń była to sprawa honorowa – brak pieczystego oraz opóźnienie w dostawie ryb kompromitowało go jako kucharza i zrozpaczony Vatel przebił się szpadą. Pozostała po nim wielka kulinarna legenda i mityczny przepis – na crème Chantilly, którego autorem jednak nie był.  

Le Domaine de Chantilly

Strona internetowa: http://www.chateaudechantilly.com/