Sezon literacki w kawiarniach.

 

Francuskim zwyczajem najbardziej prestiżowe nagrody literackie przyznawane są w restauracjach lub kawiarniach. Nagroda Goncourtów i Renaudota w restauracji Drouant, Prix Interallié w restauracji Lasserre, Femina w Crillon, Le Medicis w restauracji La Méditerranée. Istnieje też grupa literackich wyróżnień, które nie tylko przyznaje się w kawiarniach, ale których fundatorami są same kawiarnie. Nic dziwnego, jeśli przypomnimy sobie, że historia kawiarni we Francji nierozerwalnie wiąże się z historią kultury. Kawiarnie były ulubionym miejscem spotkań i wymiany poglądów francuskiego świata literackiego.

 

Nagroda Goncourtów

 

Nagroda Goncourtów jest przyznawana w kawiarni Drouant za najlepszą powieść wydaną w bieżącym roku; wyróżnia się nią także debiut powieściowy, opowiadanie, biografię i poezję. Honorarium, które otrzymuje laureat, jest symboliczne. Wynosi zaledwie 10 euro (wcześniej 50 franków). Czek o tej wartości jest jednak wyjątkowy – można go otrzymać tylko raz, bo tylko raz można zostać laureatem nagrody. Skład jury jest dziesięcioosobowy – stąd popularna nazwa tego grona les Dix, Dziesięciu. 

 

adres: restauracja Drouant, 16-18 place Gallion, Paryż

 

Nagroda Renaudota

 

Została ustanowiona niemalże przez przypadek, wskutek niecierpliwości dziesięciu krytyków literackich oczekujących na werdykt sędziów Nagrody Goncourtów. Spontaniczna inicjatywa przekształciła się w doroczne wydarzenie literackie. Od 1926 roku wyczekujący decyzji swoich „Goncourtowskich” kolegów sędziowie przyznają Nagrodę Renaudota i na wszelki wypadek – gdyby miało się okazać, że ich wybór pokrywa się z decyzją kapituły Nagrody Goncourtów – mają w zanadrzu alternatywnego zwycięzcę. W obecnym składzie jury są m.in. Jean-Marie Gustave Le Clézio oraz Frédéric Beigbeder. Przyglądając się historii tej nagrody, w gronie wyróżnionych znajdziemy m.in. Louisa-Ferdinanda Céline'a (Podróż do kresu nocy, 1932) czy Louisa Aragona (Piękne dzielnice, 1936).

 

adres: restauracja Drouant, 16-18 place Gallion, Paryż

 

Prix des Deux Magots

                  

W 1933 roku w dniu ogłoszenia werdyktu przez jury Nagrody Goncourtów (laury przypadły André Malraux) bibliotekarka z École des Beaux-Arts, M. Martine wpadła na pomysł ufundowania nagrody konkurencyjnej wobec uważanego za akademickie wyróżnienia przyznawanego w restauracji Drouant. Prix des Deux Magots jest przyznawana dorocznie w ostatni wtorek stycznia. Do konkursu zgłaszane są debiutanckie książki młodych prozaików, które ukazały się jesienią minionego roku. Zadaniem 12-osobowego jury złożonego z przedstawicieli świata literackiego jest wyłonienie młodego, dotąd nie rozpoznanego talentu. W gronie sędziowskim zasiadali m.in. Raymond Queneau i Georges Bataille. Obecnie w ramach nagrody wypłacane jest honorarium w wysokości 7 750 euro. Dawniej część tej kwoty pochodziła z datków klientów kawiarni. W Café des Deux Magots przyznaje się też nagrodę za najlepsze dzieło literackie poświęcone muzyce: Prix Pelléas. Przez wiele lat przyznawano także - we współpracy z Brasserie Lipp, Café de Flore oraz Sonią Rykiel - Prix Saint Germain. Wyróżniano w ten sposób architektów, ludzi teatru i filmu, artystów, projektantów mody. W 1970 roku Prix des Deux Magots trafiła do Rolanda Topora za Joko fête son anniversaire.

                                                  

adres: Café des Deux Magots, 6 place Saint-Germain-des-Prés, Paryż

 

Prix de Flore

 

Pomysł narodził się w maju 1994 roku przy kawiarnianym stoliku zajmowanym przez grupę literatów, której przewodził Frédéric Beigbeder. Dziś stoi on na czele kapituły sędziowskiej złożonej z 11 osób - wydawców, dziennikarzy, krytyków literackich i pisarzy. Nagroda przyznawana jest w kategorii: młody, obiecujący autor. Kładzie się nacisk na oryginalność, nowoczesność i młodość. Wybór i jego ogłoszenie odbywają się w kawiarni podczas jednego z listopadowych wieczorów. Laureat otrzymuje 6 100 euro oraz bonus: przez rok codziennie może tu wypijać gratis kieliszek pouilly-fumé w kieliszku, na którym wygrawerowano jego nazwisko. Takiego zaszczytu dostąpili m.in. Amèlie Nothomb (Ni d’Eve, ni d’Adam, 2007) i Michel Houellebecq (Le Sens du Combat, 1996). W 2007 roku wyjątkowo przyznano także Prix de Flore du lycéens.

 

adres: Café de Flore, 172 bld Saint Germain, Paryż

 

Prix La Coupole

 

Ufundowana w 2011 roku nagroda kontynuuje tradycje Prix Le Vaudeville, wyróżnienia przyznawanego od 2004 roku w brasserie o tej samej nazwie przy place de la Bourse. Nagroda La Coupole przyznawana jest w czerwcu za powieść, opowiadanie, albo zbiór opowiadań wydanych w bieżącym roku, które świadczą o wyjątkowym intelekcie twórcy. Zespół sędziowski składa się z 11 dziennikarzy pochodzących z różnych francuskich mediów. W ramach nagrody laureat otrzymuje 5 000 euro, w brasserie wydawana jest również kolacja na jego cześć.

 

adres: Brasserie La Coupule, 102 bld Montparnasse, Paryż 

 

Prix Procope des Lumieres

 

Od września 2011 roku przyznawana jest za esej polityczny, filozoficzny albo socjologiczny wydany w okresie od 1 stycznia do 30 listopada danego roku. Wyróżniony esej ma rzucać nowe światło na problem, prezentować refleksję krytyczną albo polemiczną w stylu oświeceniowym, co stanowi nawiązanie do  tradycji historycznych kawiarni, której bywalcami byli encyklopedyści, Wolter,  Danton i Marat. Laureat nagrody otrzymuje czek na 2 000 euro, prawo do korzystania z usług restauracyjnych w łącznej kwocie 2 400 euro przez najbliższe 12 miesięcy oraz prestiżową butelkę szampana Maison Vranken, Le Milésime d’Or 1961. Głosowanie jest jawne. Jurorzy debatują przez 45 minut o trzech kandydujących tytułach i autorach na antenie FranceCulture, które jest partnerem medialnym wyróżnienia, a następnie podają swoje głosy. Ten sposób wyłaniania zwycięzców przyjęto w obliczu często zgłaszanych pretensji co do tajności procedowania jury większości nagród literackich.

 

Le Prix Figaro – Grand Véfour

 

W salonie, którego okna wychodzą na ogród Palais Royal, przy restauracyjnym stoliku 10 krytyków literackich wydaje werdykt, nie posiadając żadnych oficjalnych list. Każdorazowo przyznawanych jest 5 nagród. Tradycyjnie obrady wieńczy kolacja przygotowana przez szefa i właściciela restauracji Le Grand Véfour - Guy Martina. Jednym z laureatów nagrody był Emmanuel Carrère.

 

Prix de La Closerie de Lilas

 

W historii tej kawiarni nie brakuje największych nazwisk ze świata literatury. Emil Zola, bracia Goncourtowie, Baudelaire, Verlaine, Rimbaud, Apollinaire, Alfred Jarry, André Gide czy Ernest Hemingway - wszyscy byli jej bywalcami. Jednakże nagroda tu przyznawana nie ma nic wspólnego z męskim światem. To nagroda dla kobiet, przyznawana przez kobiety - przedstawicielki różnych dziedzin świata kultury, dziennikarstwa, nauki czy polityki. Wybierają one najbardziej oryginalną powieść kobiecą wydaną od początku stycznia danego roku. Po raz pierwszy nagrodę przyznano 7 marca 2007 roku w przeddzień Międzynarodowego Dnia Kobiet. Inspiracji dostarczyła anglosaska Orange Prize, jedno z ważniejszych narzędzi promocji literatury kobiecej w Wielkiej Brytanii.

 

adres: La Closerie de Lilas, 171 bld du Montparnasse, Paryż

 

Przeczytaj też:

 

Drouant

Kwestionariusz Prousta. Antoine Westermann

Kwestionariusz Prousta. Guy Martin

Grand Véfour